آن كيست آن ؟ كو سينه را غمگين كند
چون پيش او زاري كني، تلخ ترا شيرين كند
ديوي بود حورش كند، ماتم بود سورش كند
وآن كور مادرزاد را ، دانا و عالمبين كند
بهرخليل خويشتن آتش دهد افروختن
وآن آتش نمرود را اشكوفه و نسرين كند
جمله گناه مجرمان چون برگ دي ريزان كند
در گوش بدگويان خود عذرگُنه تلقين كند
آيتالله حسنزاده آملي يكي از گنجينههاي ارزشمند انساني و الهي حوزههاي علميه از ميان ما رفت. سازههاي علمي و روحي ذهن او را در قلمرو فلسفه، كلام، حكمت ، عرفان، هيئت و نجوم ، رياضيات، علوم غربيه و ادبيات را كساني شكل دادند كه در علوم ياد شده علامه دوران خود بودند.حضرات آيات ميرزاابوالحسن شعراني، محمدتقي آملي، مهدي الهي قمشهاي، سيدابوالحسن رفيعي قزويني، ميرزااحمد آشتياني و سيدمحمدحسين طباطبايي در مهندسي فكر، ذهن و قلب او مشاركت داشتند، آثار مكتوب و شفاهي او حكايت ميكند او در همه عمر در اقيانوسي از معارف و علوم الهي و انساني مشغول غواصي بوده است.
با اينهمه وزانت علمي در خودنوشت زندگينامه خود آورده است:
نه شكوفهاي نه برگي نه ثمر نه سايه دارم
همه حيرتم كه دهقان به چه كار كشت ما را
در آن نوشتار مرقوم فرمودند : حكما فرمودهاند «نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را مشغول ميكند».
لذا نام 59 اثر مكتوب خود را با جزئي از شرح آورده است تا خود را مشغول سازد. او نگاشته بود در سحرخيزي و تهجّد عزمي راسخ و ارادتي ثابت داشتم و در روياي مبارك سحري به ارض اقدس رضوي تشرف حاصل كردم و قبل از اينكه محضر امام عليهالسلام مشرف شوم مرا به مسجدي بردند به من فرمودند: دو ركعت نماز حاجت بخوان و حاجت بخواه كه برآورده است. من هم از روي عشق و علاقه مفرطي كه به علم داشتم نماز خواندم و از خداوند علم خواستم سپس به پيشگاه والاي امام هشتم رسيدم و عرض ادب نمودم بدون اينكه سخني بگويم امام آگاه به سرّ من بود و اشتياق مرا به علم ميدانست و فرمود نزديك بيا .... (1)
پشتوانه اينهمه آثار بزرگ و سترگ، غواصي او در درياي شب و صيادي صدفهاي سحرگاهي در كف اقيانوس معارف الهي بود كه شروعش از همان سحر بود. اكنون جهان اسلام مي تواند براي دهها سال آينده هم از آن معارف بهره ببرد.
او يك فيلسوف وحكيم مرگانديش و مرگ آگاه و اهل كشف و شهود بود. او يك حيّ متألّه بود و با سفر به اعماق آفاق و انفس حكايتهاي شيريني از حيات حقيقي انسان در آثار جاويدان خود نهتنها براي مسلمانان بلكه براي كل بشريت بهجا گذاشت.
او با فقر و فقرا مأنوس بود و زي طلبگي را تا آخرين ساعات عمر رها نكرد. با مجاهدان، پهلوانان عرصه جهاد و مبارزان حق در اين 4دهه همانقدر مأنوس بود كه با عوام و دانشمندان عصر خود مأنوس بود. شاگردان بزرگي را در حوزه و دانشگاه تربيت كرد كه هر كدام در جاي جاي ميهن اسلامي منشأ اثر هستند.
رهبر معظم انقلاب در پيام تسليت ، وي را يك عالم رباني و سالك توحيدي ، دانشمند ذوالفنون ، چهرهاي نادر و فاخر با مواضع انقلابي ناميد. او را بايد در اين قاب ديد و تكريم كرد.
بد نيست در اين مختصر جان و روح خود را در چند كلمه زير كه خطاب به مردم بهويژه مسئولان فرموده، شستشو دهيم:
«خودتان را ارزان نفروشيد. دار دار حقيقت است.
بهترين شما پيش خدا كسي است نفع او براي مردم بيشتر است.
تو بزرگترين صنع الهي هستي خودت را آلوده نكن
تو موجود بزرگي هستي خودت را فراموش نكن
مراقب باش كشيك نفس بكش
خانه صاحب دارد ، ابد در پيش داريم.»
در پايان همنوا با الهينامه او چند جمله را زمزمه كنيم تا «تلخ» ما را «شيرين» كند و «ماتم» ما را «سور» دهد :
- الهي چون تو حاضري چه جويم و چون تو ناظري چه گويم؟
- الهي آزمودم تا شكم دائر است، دل بائر است، دل دائرم ده!
- الهي همه سرآسوده مي خواهند، حسن از تو دل آسوده!
- الهي دندان دادي ، نان دادي ،جان دادي ، جانان هم بده !
-الهي واي بر من اگر دلي از من برنجد
- الهي آنچه در خود كاشتهايم با ما چه خواهد كرد؟
- الهي شكرت كه بندهاي آزادم
- الهي همين قدر فهميدم كه خداست و دارد خدايي ميكند!
پينوشت:
1- آيت حسن، جشن نامه بزرگداشت استاد حسن زاده آملي – پژوهشگاه علوم انساني و مطالعات فرهنگي ص22 و ص23