هویت ملی در اندیشه امام خمینی (ره) و مسئولیت معلمان / قالیشویی اصل تهران / 0123 قالیشویی محدوده سبلان ۷۷۹۰۰۸۹۱

به گزارش الف، متن بیانیه کانون تربیت اسلامی به مناسبت چهاردهم خرداد به شرح زیر است:

هویت به معنی هستی، وجود، ماهیت و سرشت که اشاره به غایت و نهایت و کمال مطلق دارد به تمایز فرد از دیگران اطلاق گردیده و در تعامل آگاهانه و ارادی او در طی زمان با مجموعه ای از عوامل موقعیت در دوران حیات پویا و متکامل می گردد، اگر چه در آغاز آفرینش هر فرد انسان فطرتی الهی و توانائی های بالقوه ای را دارا می باشد، بنابراین هویت هم ریشه در ذات آدمی داشته و بخشی از آن ریشه در گذشته نسلی و تاریخی و البته بخش عمده ای از آن توسط فرد و اجتماع با درک اختیاری و هوشمندانه در جهت بهبود شرایط و موقعیت خود و دیگران شکل گرفته و تکوین می یابد

شکل گیری هویت فردی و اجتماعی به شکل متعالی و مطابق با نظام معیار اسلامی زمینه تحقق حیات طیبه را در خود فراهم ساخته و البته ممکن است تحت تاثیر عوامل بیرونی به ویژه مدرنیته ، تحولات دنیای غرب، استعمار، روشنفکران وابسته و البته گاهی هم به علت بروز و جولان امیال و هواجس نفسانی به گم گشتگی و از هم گسیختگی دچار گردد

مفهوم هویت یک فرد و یا جامعه با گستردگی و شمولیت و ترکیب سه عنصر اسلامی، انقلابی و ایرانی در سده اخیر در کشور مورد هجمه و حمله فراوان قرار گرفت و هریک از این سه عنصر به نحوی از مضمون واقعی و مفهوم صحیح آن خارج گردید. هویت اسلامی شامل توحید، عدالت، حیات طیبه، ولایت فقیه و هویت ایرانی مبتنی بر توسعه بومی، میراث فرهنگی، سرود ملی، سرزمین و هویت انقلابی شامل استکبار ستیزی، نفی ظلم، حمایت از مظلوم همه در معرض خطری قرار گرفت که کشور را در همه این زمینه ها به نوعی وابستگی و اتکا به قدرت های خارجی و در نهایت نفی دین جز در عرصه امور شخصی و فردی قرار داد

عناصر اصلی فرهنگ غربی و دست آوردهای مدرنیته و مسائلی چون لیبرالیسم، دموکراسی، سکولاریسم، جهانی شدن، فرهنگ و استقلال و هویت عموم ملت ها به ویژه کشور ما را چنان خدشه دار کرد که به جز نام و اسمی از هویت شیعی و ایرانی و انقلابی باقی نماند و البته ریشه اصلی آن را باید عدم تولید تمدنی در جامعه دینی دانست، مدرنیته با تمام عناصر آن اعم از فلسفه، تکنیک، اقتصاد، سیاست به جهان  اسلام وارد گشته و با توجه به تفاوت در مبانی هستی شناسی و انسان شناسی و گاهی تضاد آن با اساس و بنیان و اعتقاد دینی ترکیبی ناهمگون ساخت و این را باید آغاز بحران هویت و ایجاد اختلال در کارکرد مذهب، فرهنگ و اعتقادات اصیل دینی محسوب کرد

برخورد روشنفکران در پذیرش مدرنیته غرب و دولت پهلوی که نوعی نوسازی آمرانه دولتی را در پیش گرفت چنان جامعه به هم ریخته ای را در سالهای منتهی به انقلاب اسلامی فراهم ساخت که علیرغم ایجاد بعضی ازشاخص های جوامع متمدن مانند شهرنشینی، افزایش سطح سواد، بوروکراسی اداری و غیره نه نشانی از یک جامعه پیشرفته مترقی غربی به ارمغان آورد و نه البته نشانه و علامتی از فرهنگ متعالی، استقلال، دینداری و آزادی و رشد و تکامل معنوی در آن جاری و ساری بود

در این شرایط انسانی آگاه و اسلام شناسی برجسته و آشنا به زمان و مطلع از مبانی دینی گام به گام دعوت بازگشت به هویت اسلامی را که در ظلمت استبداد حکام و غفلت علما و بی تفاوتی مردم به نسیان گراییده بود را مطرح و در این مسیر پای فشرد

دعوت به هویت اسلامی در نوشته ها، سخنرانی ها و موضع گیری امام خمینی (ره) به شکل روشن و آشکار دردمندانه و خردمندانه است. جدایی ناپذیر دانستن دین از سیاست، به کارگیری اجتهاد همراه با ملاحظه نقش زمان و مکان و طرح موضوع ولایت فقیه و مبارزه با استکبار و ظلم و مخالفت با تقلید صرف از اروپا نشان از تفکر عمیق و آگاهی کافی  اواز اسلام بود که به جنبشی فراگیر در کشور و به تدریج در سایر کشورهای اسلامی منتهی گردید

امام خمینی (ره) ضمن تاکید بر هویت اسلامی بدبختی ملت شرق را در گم کردن خود واقعی آنها می داند. بدبختی های شرقی ها هم، از آن جمله ما همین است که خودمان را گم کردیم، لهذا می بینید که هرچیزی که در ایران هست تا یک اسم غربی نداشته باشد رواج ندارد... .......همه چیزمان باید رنگ غربی داشته باشد.(صحیفه امام، ج نهم، ص ۴۶۰)

بی شک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد فرهنگ آن جامعه است، اساسا فرهنگ هر جامعه هویت و موجودیت آن جامعه را شکل می دهد... ساده اندیشی است که گمان شود با وابستگی فرهنگی، استقلال در ابعاد دیگر یا یکی از آنها امکان پذیر است. (همان، جلد ۱۵، ص ۲۴۳)

اهتمام امام به فرهنگ و تربیت که عمده مسیر و مدخل و ورود آن در ذهن و فکر افراد جامعه از مسیر تعلیم و تربیت و یا آموزش و پرورش می گذرد به دفعات در بیانات و نامه ها و کتب امام متجلی و به شکل برجسته ای نمایان و آشکار است

آنچه که بعد از انقلاب بر شما معلمین وبر همه قشرهایی که سمت تعلیم وتربیت را دارند وظیفه است و لازم اینکه این مغزهایی که در طول پنجاه سال حکومت جائرانه و سلطه اجانب باید بگویم غربزده شدند ، نجات بدهید . (سخنرانی در جمع دبیران انجمن اسلامی04/08/1358)

و  به همین دلیل است که امام به ارتقاء اخلاقی و اعتقادی و علمی و هنری جوانان نیز سفارش می کند :

"من به همه مسئولین و دست اندرکاران سفارش می کنم که به هر شکل ممکن وسایل ارتقای اخلاقی و اعتقادی و علمی و هنری جوانان را فراهم سازید و آنان را تا مرز رسیدن به بهترین ارزش ها و نوآوری ها همراهی کنید و روح استقلال و خودکفایی را در آنان زنده نگهدارید" (صحیفه امام، جلد ۲۱، ص ۹۶)

توجه به نظام آموزش و پرورش کشور در بعد از انقلاب اسلامی اگرچه با تصویب کلیات نظام تا حدودی درصدد برپایی نظامی فرهنگی مبتنی بر عقاید و هویت اسلامی بود اما به دلایل متعدد قوامی نیافته و البته در سال ۱۳۹۰ با تصویب سند تحول بنیادین امید برای بازگشت به هویت اسلامی از خلال نظام آموزشی در اذهان دلسوزان انقلاب اسلامی زنده گردید

در سند تحول بنیادین هویت با لایه های مختلف مطرح گردیده و ابعادی مانند توحید ، آموزه های اسلامی، حیات طیبه، مهدویت باوری، امربه معروف و نهی از منکر، ولایت فقیه و وحدت ملی فرهنگ دفاع از عزت و اقتدار ملی، میراث فرهنگی و تمدنی، نمادهای ملی، میهنی و بخشی نیز به هویت متجددانه و جهانی مانند استعانت از فناوری های نوین و رسانه ها مطرح شده است

نمونه های از این تاکیدات در بحث های مختلف سند به شرح زیر است :

"در جامعه اسلامی بر توحید به عنوان اساس تکوین و گسترش روابط اجتماعی تاکید می گردد." (سند تحول ، 07/1390)

آموزه های قران کریم، نقش معنوی، اسوه ای، هدایتی و تربیتی پیامبر اکرم (ص) و حضرت فاطمه زهرا (س) و ائمه معصومین (ع) به ویژه امام زمان (عج) و ولایت مداری در تمام ساحت ها. (همان، ۱۳)

تعلیم و تربیتی که تحقق بخش حیات طیبه، جامعه عدل جهانی و تمدن اسلامی ایرانی باشد. (همان، ۵)

تکوین و تعالی جنبه های انسانی، هویت داشتن دانش آموزان برای تقویت روابط حق محور، عدالت گستر و مهرورزانه همه انسان ها در سراسر جهان. (همان، ۱۳)

اعتقاد و التزام عملی به اصل ولایت مطلقه فقیه. (همان، ۱۵)

تحول بنیادین در نظام آموزش و پرورش مبتنی بر آرمان های بلند نظام اسلامی باید معطوف به چشم اندازی باشد که در افق روشن ۱۴۰۴ ترسیم گر ایرانی توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی، فناوری در سطح منطقه با هویتی اسلامی، انقلابی، الهام بخش جهان اسلام همراه با تعاملی سازنده و موثر در عرصه بین المللی است. (همان، ۵)

تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی و احیاء هویت افتخار آمیز اسلامی-ایرانی در دانش آموزان و معلمان با تاکید بر آموزش و اجرای سرود ملی و به اهتزاز درآوردن پرچم جمهوری اسلام در تمام مدارس.(همان، ۲۰)

تولید و به کارگیری محتوای الکترونیکی متناسب با نیاز دانش آموزان و مدارس و الکترونیکی کردن محتوای کتاب های درسی بر اساس برنامه درسی. (همان، ۲۰)

مقام معظم رهبری نیز در دیدار  اخیربا معلمان رسالت معلمان را تربیت نسلی با هویت ملی برای تمدن اسلامی دانستند و به این موضوع به دفعات اشاره فرموده اند

اکنون درسی و سومین سالگرد ارتحال امام خمینی به عنوان معمار انقلاب و اندیشه اسلامی و فرمایشات خردمندانه و فرهنگی  نظام آیت الله خامنه ای و تاکیدات و اشارات متعددی که در سند تحول بنیادین مطرح گردیده است، رسالت عظیم و مهمی در راستای محقق ساختن هویت ملی بر عهده عموم فرهنگیان بویژه معلمان و مدیران قرار دارد و کوتاهی از آن به تاخیر و یاوقفه تمدنی خواهدبودکه اسلام برای تجدید حیات خود به آن نیازمند است.

1 - اولین ومهمترین گام را باید تدوین برنامه عملی مبتنی بر مدرسه  وزیست بوم هر منطقه  با تاکید بر بیانات حضرت امام خمینی(ره) و فرمایشات مقام معظم رهبری  با اجرای بخش هویتی وتمدنی سند تحول بنیادین  دانسته واز دولت انقلابی ومسئولین آموزش وپرورش  کشور اجرای آن را مطالبه کرد

2 - مدیران و معلمان در جهت تجدید و تقویت هویت اسلامی و ایرانی باید روح معنویت و تعبد و توحید را به عنوان اصلی اساسی، بنیادین، مجدانه نه تنها در حوزه فکر و اعتقاد بلکه در عمل و رفتار اخلاقی و اجتماعی دانش آموزان به ظهور و بروز برسانند

3 - معلمان در پرتو تحولات جهانی در راستای تعمیق و درونی سازی مناسب هویت ملی و ارزشی دانش آموزان با اقداماتی مانند : باور به مهدویت، ولایت مداری، رهبری ولایت فقیه وپیوند با آن ، درونی سازی مؤلفه ها و ابعاد مختلف حیات طیبه، برپایی مجدد تمدن اسلامی را زمینه سازی نمایند

4 - در جهت دستیابی به هویت و تمدن اسلامی شخصیت های ملی و مذهبی در کتب درسی و متون درسی شناسایی و معرفی گردیده و تاریخ پر افتخار کشور رابرای  کودکان ونوجوانان در اشکال مختلف نمایان ساخت

5 - مدیران باید در جهت تعامل مدرسه به عنوان کانون تربیتی محله با کانون های فرهنگی از جمله مساجد برای شکل گیری مناسب هویت اسلامی و مهندسی فرهنگ در نظام آموزش و پرورش تلاش نمایند

6 - باید برکات بزرگ انقلاب اسلامی از قبیل ثبات و امنیت، مشارکت مردمی در مسائل سیاسی، ایستادگی در برابر زور گویان و دارای تاثیر اساسی در منطقه و جهان در سایه پیشرفت علمی و اجتماعی به عنوان دستاوردی عظیم برای دانش آموزان و نوجوانان تبیین گردد و روحیه اطمینان و امید را در آنان علیرغم تبلیغات دشمن زنده نگه داشت

7 - نهادهای تربیتی و انقلاب درون و بیرون آموزش و پرورش در جهت تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی و احیاء افتخار آمیز اسلامی-ایرانی-انقلابی تلاش نموده و ضمن احترام به تفاوت های اقلیمی و فرهنگی در ساختاری وحدت آفرین ارزش ها و آئین و رسوم و حرفه و هنر مناطق مختلف را محملی مناسب در جهت ارتقای کیفیت و هویت اسلامی برای ایجاد کارآمدی و تقویت هویت و دستیابی به تمدن اسلامی قرار دهند

8 - بر اساس بیانیه گام دوم فرهنگیان ودانش آموزان ما عقب ماندگی شرم آور علمی دوران پهلوی و قاجار  وبه طور کلی دوران گذشته را باید جبران کرده و این راه را با احساس مسئولیت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرند

 

والسلام علیکم ورحمه الله وبرکاته

کانون تربیت اسلامی خرداد ۱۴۰۱




0123 قالیشویی محدوده سبلان ۷۷۹۰۰۸۹۱




چاپ